آیا تا به حال کلمه اپ اینونتور به گوشتان خورده است یا می‌توانید حدس بزنید که app inventor چیست؟ یا در واقع و به طور کامل‌تر mit app inventor چیست؟ مسلما نام دانشگاه MIT را شنیده‌اید که در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان، همیشه با دانشگاه هاروارد در رقابت است و هر ساله این دو دانشگاه بر سر جایگاه اول در رقابت هستند. MIT app inventor که به اپ اینونتور نیز مشهور است، نام یک زبان برنامه‌نویسی تازه متولد شده است که توسط متخصصین دانشگاه ام آی تی نوشته شده است. این زبان به کاربران امکان می‌دهد بدون نیاز به دانش عمیق برنامه نویسی، برنامه‌های اندرویدی بسازند. این ابزار با رابط کاربری بصری و درگ‌اند‌دراپ، مناسب برای مبتدیان و آموزش برنامه نویسی به کودکان و نوجوانان است.
متخصصین دانشگاه MIT، به یادگیری برنامه‌نویسی توسط کودکان تاکید بسیار ویژه‌ای دارند و زبان‌های برنامه‌نویسی متعددی مخصوص کودکان طراحی کرده‌اند تا آنها بتوانند از سنین پایین، این مهارت مهم را یاد بگیرند. کلمه App به اپلیکیشنهای موبایل گفته می‌شود و کلمه inventor به معنی اختراع‌کننده است. بنابراین دلیل نام‌گذاری این زبان به app inventor این است که کودکان می‌توانند اپلیکیشنهای خود را بسازند یا در واقع با خلاقیت خود اپ مورد نظر خود را اختراع کنند.
تقسیم‌بندی زبان های برنامه نویسی
زبان‌های برنامه نویسی را از دیدگاه‌های متفاوتی می‌توان تقسیم‌بندی کرد که در یکی از این دسته‌بندی‌ها، به دو دسته تقسیم می‌شوند.
زبان‌های برنامه نویسی غیر بلوکی و نوشتاری
زبان‌های برنامه نویسی مثل C، جاوا، پایتون، و بسیاری از زبان‌های دیگر هستند که در آنها برنامه‌نویس، کدها را می‌نویسد. اکثر این زبان‌ها قابلیت‌های بسیاری دارند و هر نوع برنامه‌ای را می‌توان با آنها نوشت. اما چون نوشتن آنها با دستورات است و احتمال خطا را زیاد می‌کنند، برای شروع برنامه‌نویسی به خصوص کودکان مناسب نیستند.
زبان‌های برنامه نویسی بلوکی
برخلاف زبان‌های برنامه نویسی غیر بلوکی، نوع دیگری از زبان‌ها مثل Scratch, App Inventor و چندین زبان دیگر وجود دارند که در آنها، نیازی به کدنویسی نیست و خطاهای نگارشی در آنها به وجود نمی‌آید. در حال حاضر و در میان زبان‌های برنامه نویسی بلوکی موجود، با این زبان‌ها نمی‌توان هر نوع برنامه دلخواه را طراحی کرد و هر کدام از آنها هدف خاصی را دنبال می‌کنند.
با این حال چون مفاهیم پایه و اصلی برنامه‌نویسی در آنها به خوبی قابل درک و یادگیری است، زبان‌های بسیار خوبی برای آموزش کودکان و نوجوانان هستند و کودکان می‌توانند با این زبان‌ها وارد دنیای شیرین برنامه‌نویسی شوند. در این مقاله به طور خاص روی زبان برنامه‌نویسی MIT App Inventor تمرکز می‌کنیم و آن را تشریح می‌کنیم.
برای شروع کار با اپ اینونتور، ابتدا باید در سایت رسمی آن ثبت‌نام کنید. آموزش نصب اپ اینونتور بسیار ساده است و تنها نیاز به یک مرورگر وب و اتصال اینترنت دارید. این برنامه به صورت مستقیم در مرورگر اجرا می‌شود و نیازی به نصب نرم‌افزار خاصی ندارد. محیط توسعه اپ اینونتور از دو بخش اصلی تشکیل شده است: طراح و بلوک‌ها. در بخش طراح، رابط کاربری برنامه را می‌سازید و در بخش بلوک‌ها، منطق و عملکرد برنامه را با چیدن بلوک‌های رنگی کنار هم تعریف می‌کنید.
برای آزمایش برنامه‌های ساخته شده در اپ اینونتور، دو روش وجود دارد: استفاده از شبیه‌ساز اندروید در رایانه یا نصب برنامه آزمایشی روی گوشی هوشمند. پس از اتمام کار، می‌توانید برنامه را به صورت فایل نصبی اندروید خروجی بگیرید. این پلتفرم برای معلمان، دانش‌آموزان و علاقه‌مندان به برنامه‌نویسی موبایل بسیار مناسب است و می‌تواند مسیر یادگیری برنامه‌نویسی را هموارتر کند. با تمرین و ممارست در اپ اینونتور، می‌توانید برنامه‌های کاربردی متنوعی برای گوشی‌های اندرویدی بسازید.
این ابزار قابلیت‌های متنوعی برای ساخت برنامه‌های کاربردی دارد، از جمله:
پشتیبانی از چندرسانه‌ای
طراحی رابط کاربری جذاب
پشتیبانی از پایگاه داده محلی
قابلیت اتصال به وب‌سرویس‌ها
امکان استفاده از نقشه و مکان‌یابی
امکان استفاده از سنسورهای گوشی
تاریخچه MIT App Inventor
همانطور که در قسمت مقدمه بیان کردیم، دانشگاه MIT، سالهاست که روی زبان‌های مختلف برنامه نویسی مخصوص کودکان کار می‌کند و تاکید ویژه‌ای به آموزش مهارت مهم برنامه نویسی به کودکان دارد. به عنوان اولین زبان می‌توان به زبان برنامه نویسی Logo اشاره کرد که در سال ۱۹۶۷ میلادی (یعنی حدود ۵۷ سال پیش) معرفی شد.
زبان های برنامه نویسیدیگری نیز توسط موسسات دیگر ساخته شده‌اند. اما دانشگاه MIT به طور سازماندهی شده و هدفمند، روی زبان‌های برنامه نویسی مخصوص کودکان کار می‌کند، و دومین زبان معرفی شده توسط ام آی تی، زبان برنامه نویسی اسکرچ است که در مقاله جداگانه و مفصل راجع به آن صحبت کردیم.
سومین زبان معرفی شده توسط این دانشگاه، زبان برنامه نویسی MIT App Inventor است که در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۰ (حدود ۱۳ سال پیش) معرفی شد و مرتبا به روز رسانی می‌شود. حال که به تاریخچه کوتاهی از این زبان و دانشگاه MIT پرداختیم، در ادامه ویژگی‌های این زبان را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
این زبان نیز مانندزبان برنامه نویسی اسکرچ، به صورت بلوکی است. در این زبان که مخصوص کودکان طراحی شده است، لازم نیست مثل زبان‌های سطح بالای دیگر مثل پایتون و جاوا اسکریپت کدها را بنویسیم و مثل زبان‌های بلوکی دیگر، قطعات کد نوشته شده آماده را وارد برنامه می‌کنیم و آنها را به یکدیگر می‌چسبانیم و در جاهای خالی، اعداد و یا کلمات را می‌نویسیم. چسباندن کدها به یکدیگر مثل قطعات پازل برای کودکان بسیار جذاب است و کودکان به یادگیری این زبان علاقه دارند.
یکی از مزیتهای زبان اپ اینونتور این است که خروجی این زبان، می‌تواند بر روی گوشی‌ها نصب شود و کودکان می‌توانند از برنامه‌ای که طراحی کرده‌اند، خروجی بگیرند که روی گوشی‌های اندرویدی قابل اجراست و این می‌تواند برای کودکان بسیار جذاب باشد. این زبان برنامه نویسی در حال حاضر قابل استفاده برای ۱۹ زبان است که متاسفانه در حال حاضر از زبان فارسی پشتیبانی نمی‌کند. برنامه اپ ینونتور رایگان است و برای همگان در دسترس است و همه می‌توانند با ساخت نام کاربری، در این سایت اپ‌های دلخواه خود را بسازند.
اپ اینونتور امکان اشتراک‌گذاری برنامه‌های ساخته شده را دارد. با استفاده از این قابلیت، شما می‌توانید برنامه‌هایی که با اپ اینونتور ساخته‌اید را با دیگران به اشتراک بگذارید. به طور معمول، شما می‌توانید برنامه‌هایتان را به صورت فایل منتشر کرده و این فایل را با دیگران به اشتراک بگذارید. در ادامه، آنان می‌توانند این فایل را در اپ اینونتور خود بارگذاری کنند و برنامه شما را اجرا کنند.
علاوه بر این، اپ اینونتور امکان اشتراک‌گذاری برنامه‌ها را از طریق شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های دیگر نیز فراهم می‌کند. این به شما امکان می‌دهد برنامه‌های خود را با جامعه بزرگ‌تری از برنامه‌نویسان و کاربران به اشتراک بگذارید و با دیگران در ارتباط باشید. در نهایت، اپ اینونتور همچنین امکان اشتراک‌گذاری برنامه‌های ساخته شده را از طریق اپلیکیشنهای موبایلی برای سیستم‌عامل اندروید فراهم می‌کند. این به شما اجازه می‌دهد برنامه‌های خود را به صورت مستقیم بر روی دستگاه‌های موبایل دیگر نصب کنید و از آنها استفاده کنید.
معرفی سایت App Inventor
برای استفاده از سایت اپ اینونتور، می‌توانید وارد بخش اصلی سایت آن به آدرسhttps://appinventor.mit.edu/شوید و از قسمت Create Apps، وارد قسمت ساخت برنامه‌ها شوید. شما می‌توانید برای خود نام کاربری بسازید تا پروژه‌های شما روی سرور این سایت ذخیره شوند و از همه جا به آنها دسترسی داشته باشید. البته اگر اکانت گوگل و یا سرویس‌های دیگر را نیز دارید، می‌توانید ثبت‌نام خود را از طریق آنها انجام دهید تا اطلاعات شخصی شما را سریع‌تر در سایت ثبت کنند و راحت‌تر با این سایت کار کنید.
پس از ورود به سایت و قسمت ساخت یک پروژه جدید، شما می‌توانید قطعات خاصی که برای برنامه خود مد نظرتان است را وارد صفحه کنید. به طور نمونه می‌توانید از دکمه یا عکس و چیزهای دیگر مانند شکل زیر استفاده کنید، و به راحتی ظاهر مد نظر خود را در برنامه بسازید.
پس از آن برای اینکه برنامه شما عملکرد درستی داشته باشد و اصطلاحا قسمت Back-End پروژه را بنویسید، می‌توانید وارد قسمت کدها شوید و در آنجا از کدهای بلوکی آماده این برنامه، جهت کدنویسی استفاده کنید. به طور مثال عکس زیر یک نمونه از کدهاست که با کشیدن و رها کردن (Drag & Drop) از قسمت سمت چپ به وسط صفحه یعنی قسمت کدنویسی نوشته شده است.
به این ترتیب کودکان می‌توانند با کشیدن قطعات مورد نظر به درون صفحه گوشی مشخص شده، ظاهر دلخواه خود را بسازند و برنامه با ظاهر جذاب درست کنند، و از طرفی برای نوشتن کدها نیاز به سرعت تایپ بالا ندارند و به راحتی کدها را نیز با کشیدن به قسمت کدها بیاورند و کدها را بنویسند.
در قسمت‌های قبل، به طور کلی راجع به زبان برنامه نویسی اپ اینونتور صحبت کردیم و به صورت کلی برخی از مزایای آن را ذکر کردیم. اپ اینونتور (App Inventor) دارای بسیاری از مزایاست که آن را به یک ابزار قدرتمند برای آموزشبرنامه نویسیو ساخت برنامه‌های موبایل برای کودکان و نوجوانان تبدیل کرده است. در این بخش به صورت موردی تمام مزیتهای این زبان را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
سهولت استفاده از نرم افزار اپ اینونتور
همانطور که قبل‌تر اشاره کردیم، اپ اینونتور بر پایه بلاک‌های برنامه نویسی قابل جابجایی (Visual Blocks) استوار است، که به کودکان اجازه می‌دهد بدون نیاز به نوشتن کد، برنامه‌های موبایل خود را ساخته و طراحی کنند. این روش ساده و بصری برای برنامه نویسی، کودکان را در آموزشمفاهیم اولیه برنامه نویسییاری می‌کند.
آموزش تعاملی
اپ‌اینونتور با استفاده از محیطی تعاملی و چندرسانه‌ای به کودکان اجازه می‌دهد برنامه را به صورت زنده تست کرده و اثر خروجی برنامه را به صورت آنی مشاهده کنند. این رویکرد تعاملی باعث افزایش خلاقیت و انگیزه کودکان در یادگیری برنامه نویسی می‌شود.
پشتیبانی از پلتفرم اندروید
اپ‌اینونتور برای ساخت برنامه‌های موبایل بر روی سیستم عامل اندروید به کار می‌رود. با توجه به اینکه اندروید در بازار موبایل رایج است و تعداد زیادی از کاربران از این سیستم عامل استفاده می‌کنند، کودکان می‌توانند برنامه‌های خود را بر روی دستگاه‌های اندرویدی خود نصب و استفاده کنند.
امکان اشتراک‌گذاری
اپ‌اینونتور به کاربران امکان اشتراک‌گذاری برنامه‌های ساخته شده را می‌دهد. این بدان معناست که کودکان می‌توانند برنامه‌های خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و از برنامه‌های ساخته شده توسط دیگران نیز استفاده کنند، که این امر باعث تبادل ایده‌ها و همکاری در جامعه برنامه‌نویسان مبتدی می‌شود.
راهنمای جامع
اپ‌اینونتور دارای راهنمای جامعی است که شامل آموزش‌ها، مثال‌ها و مستنداتی است که کودکان را در یادگیری مراحل ساخت برنامه‌ها و استفاده از ابزارهای مختلف همراهی می‌کند. این راهنما با جزئیات و تصاویر توضیحات لازم را ارائه می‌دهد و کودکان را در طول مسیر یادگیری همراهی می‌کند.
انعطاف‌پذیری
اپ‌اینونتور به کودکان اجازه می‌دهد تا برنامه‌های خود را با استفاده از اجزای مختلفی مانند دکمه‌ها، تصاویر، صداها و سنسورهای موجود در دستگاه‌های موبایل طراحی کنند. این امکان به کودکان اجازه می‌دهد تا خلاقیت خود را در طراحی برنامه‌ها به کار بگیرند.
انتشار آسان
اپ اینونتور به کودکان امکان می‌دهد برنامه‌های خود را به صورت فایل APK (برای اندروید) ذخیره کرده و در دستگاه‌های موبایل نصب کنند. همچنین، می‌توانند برنامه‌های خود را به صورت وب‌اپلیکیشن منتشر کنند و با دیگران به اشتراک بگذارند. این مزایا باعث شده است که اپ اینونتور به عنوان یک ابزار محبوب برای آموزش برنامه نویسی به کودکان و نوجوانان شناخته شود و در محیط‌های آموزشی و غیرآموزشی مورد استفاده قرار گیرد.
به طور کلی، اپ اینونتور برای کودکان و نوجوانان در رده سنی ۱۰ تا ۱۸ سال معمولاً مناسب است، اما ممکن است برای کودکانی که علاقه‌مند به فناوری و برنامه نویسی هستند، در سنین کمتر نیز مناسب باشد. یعنی کودکی که استعداد بالایی دارد و خود نیز به کدنویسی علاقه‌مند است، می‌تواند از سن ۸ یا ۹ سالگی نیز کار با app inventor را آغاز کند.
با توجه به تفاوت در توانایی‌ها و قدرت تمرکز کودکان در سنین مختلف، ممکن است نیاز داشته باشند تا با سطوح مختلف آموزشی پیش‌نیازهای لازم را کسب کنند. اپ اینونتور امکانات و مثال‌هایی را برای سطوح مبتدی تا پیشرفته فراهم کرده است، بنابراین می‌توانید سطح آموزشی را براساس سن و توانایی کودک خود تنظیم کنید. یکی از مزایای اپ اینونتور این است که کودکان می‌توانند به صورت مستقل و با راهنمایی کمتر، برنامه‌های خود را بسازند. با این‌حال، در صورت نیاز، می‌توانید به عنوان والدین یا معلمان، کودکان را در استفاده از اپ اینونتور همراهی و راهنمایی کنید.
نتیجه‌گیری
با توجه به رشد چشم‌گیر علم برنامه نویسی در دنیای امروز و نیاز به یادگیری این مهارت، ابزارهای آموزش برنامه نویسی نیز به روز شده‌اند و کودکان می‌توانند از این ابزارها برای ورود به دنیای برنامه نویسی استفاده کنند تا خاطره جذاب‌تری از شروع برنامه نویسی برایشان ثبت شود و این دنیای شیرین را بهتر درک کنند.
زبان‌های بلوکی مخصوص این کار و با هدف آموزش کودکان طراحی شده‌اند. بنابراین بهتر است که کودکان برای ورود به این دنیا، در ابتدا از زبان‌های بلوکی مثل آموزش اسکرچو آموزش اپ اینونتور کار خود را آغاز کنند تا مفاهیم پایه‌ای را به طور کامل بیاموزند. پس از کسب مهارت کافی می‌توانند با شرکت در کلاس‌های آموزش برنامه نویسی پایتون وارد دنیای زبان‌های کاربردی غیر بلوکی شوند.
سوالات متداول
چگونه می‌توان از امکان به اشتراک‌گذاری برنامه‌های ساخته شده در اپ اینونتور استفاده کرد؟
برای به اشتراک‌گذاری برنامه‌های ساخته شده، کافیست از بخش "اشتراک‌گذاری" در منوی اصلی استفاده کرده و پروژه را به صورت عمومی یا خصوصی با دیگران به اشتراک بگذارید.
کاربران اپ اینونتور در چه رده سنی قرار دارند و چگونه می‌توانند از امکان به اشتراک‌گذاری برنامه‌های خود استفاده کنند؟
این محیط برنامه‌نویسی برای رده سنی ۸ تا ۱۸ سال طراحی شده و کاربران می‌توانند برنامه‌های خود را از طریق فروشگاه برنامه‌ها یا به صورت مستقیم با دیگران به اشتراک بگذارند.
چه ویژگی‌هایی در برنامه اپ اینونتور وجود دارد که آن را به ابزاری قدرتمند برای ساخت برنامه‌های تلفن همراه تبدیل کرده است؟
محیط برنامه‌نویسی تصویری، امکان ساخت رابط کاربری با کشیدن و رها کردن عناصر، پشتیبانی از حسگرهای گوشی و قابلیت آزمایش برنامه روی گوشی واقعی از ویژگی‌های برجسته این ابزار هستند.
چرا برنامه نویسی اپ اینونتور برای آموزش به کودکان مناسب است؟
این برنامه با استفاده از روش برنامه‌نویسی تصویری و قطعه‌ای، درک مفاهیم برنامه‌نویسی را برای کودکان آسان می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد بدون نیاز به نوشتن کد، برنامه‌های خود را بسازند.
چرا دانشگاه ام آی تی روی توسعه زبان‌های برنامه‌نویسی برای کودکان تمرکز دارد و تاکنون چه زبان‌هایی را معرفی کرده است؟
دانشگاه ام‌آی‌تی با هدف گسترش سواد دیجیتال در میان نسل جدید، زبان‌های برنامه‌نویسی تصویری مانند محیط برنامه‌نویسی قطعه‌ای و محیط برنامه‌نویسی بصری برای کودکان را توسعه داده است.
