ابزارها و منابع آموزشی برای برنامه نویسی مخصوص کودکان

در این مقاله، ما فهرستی مفید از ابزارها و منابع برنامه نویسی را گردآوری کرده‌ایم تا فرزند شما بتواند یادگیری مهارت برنامه نویسی را شروع کند. می‌دانیم که برنامه نویسی علمی ضروری و مورد نیاز به‌خصوص برای آیندگان است، و از طرفی کودکان و نوجوانان امروز هستند که آینده را می‌سازند. پس اثبات این نکته روشن است که یادگیری برنامه نویسی امری ضروری برای کودکان می‌باشد.

بنابراین سوالی که پیش می‌آید این است که کودکان چگونه باید برنامه نویسی را بیاموزند؟ واضح است که مجبور کردن کودک، به ماندن در خانه و صرفا تهیه یک سری کتاب و سی دی، نمی‌تواند اثربخش باشد. کودک چگونه باید چالش ها را درک کند؟ اصلا چگونه باید به این نتیجه برسد که ورود به این چالش می تواند برای آینده اش مفید باشد؟

امروزه در بسیاری از مدارس جهان برنامه نویسی تدریس می‌شود. در ایران هم به تازگی آموزش اسکرچ، در دروس دانش‌آموزان قرار داده شده است. این امری مفید است اما نمی‌توان آن را کافی دانست. 

در این مقاله سعی شده تا چند ابزار مفید برای یادگیری برنامه نویسی، توسط کودک به شما نمایش داده شود. اما به نظر من باید حتما کودکان در یک فضای رقابتی قرار بگیرند. اساتیدی داشته باشند که بتوانند سوال‌هایشان را بپرسند و جواب بگیرند. افرادی را داشته باشند که بتواند کودک را به آن سمت که برایش مفید است هدایت کند.

ابزارهای برنامه نویسی برای کودکان 4 تا 8 ساله

در این بخش از مقاله به بررسی چند نمونه از ابزارها و منابع آموزش برنامه نویسی کودکان در سنین 4 تا 8 سال را معرفی می کنیم تا از این طریق بتوانند با مفاهیم برنامه نویسی و کدنویسی های ساده آشنا شوند.

 اسکرچ جونیور؛ ابزاری مفید برای یادگیری برنامه نویسی کودکان

محدوده سنی پیشنهادی: 5 تا 7
تجربه کدنویسی: لازم ندارد
مهارت‌های آموخته شده: تعامل با یک رابط گرافیکی، برنامه نویسی، حل مسائل 
 

با استفاده از این برنامه، بچه‌های پنج تا هفت ساله می‌توانند بازی‌های خود را بسازند، بین اشکال مختلف تعامل ایجاد کنند و آنچه در ذهن دارند را پیاده‌سازی کنند.  در اسکرچ جونیور، همه چیز گرافیکی و ساده است، کودکان می‌توانند از برنامه اسکرچ جونیور برای ترکیب بلوک‌های کد با عناصر روی صفحه و وادار کردن شخصیت‌ها به حرکت، پرش و غیره استفاده کنند. بچه‌ها حتی می‌توانند عکس‌های خود را وارد نرم‌افزار کنند، صداها را اضافه کنند و از ویرایشگر رنگ برای تغییر رنگ شخصیت‌های خود استفاده کنند. این نرم‌افزار کاملا رایگان در دسترس است. این نرم‌افزار مملو از اشکال رنگارنگ است که مطمئناً کودکان را سرگرم می‌کند.

Codeable Crafts؛ ابزار قدرتمند برای تصویرسازی و کدنویسی کودکان

محدوده سنی پیشنهادی: 3 تا 8
تجربه کدنویسی: لازم ندارد
مهارت‌های آموخته شده: بازی، انیمیشن، تصویرسازی، کدنویسی
 

Codeable Crafts، ابزارهایی با کاربری آسان ارائه می‌دهد که به بچه‌های خلاق اجازه می‌دهد انیمیشن‌ها، نقاشی‌ها و برنامه‌های ساده ایجاد کنند. این بازی از طریق بلوک‌های کد ساده و قابل درک، کودکان را با اساسی‌ترین اصول برنامه نویسی آشنا می‌کند. 

در این نرم‌افزار کودکان به صورت کاملا سرگرم‌کننده و جذاب، کدنویسی را یاد می‌گیرند. می‌توانند برنامه‌هایی که ساخته‌اند را با دیگران به اشتراک بگذارند. در این نرم‌افزار هر بلوک کدنویسی از پیش برنامه‌ریزی شده، دارای توضیح مختصری است تا به کودکان اجازه دهد اصول برنامه نویسی اساسی را درک کنند.

Robot Turtles (Board Game)؛ ابزاری مفید برای جل مسئله و مفاهیم اولیه برنامه نویسی

نوع منبع: Board Game
محدوده سنی پیشنهادی: 4 سال به بالا
تجربه کدنویسی: لازم ندارد
مهارت‌های آموخته شده: حل مسئله، مفاهیم اولیه برنامه نویسی
 

این ابزار تا به امروز، بیش از 50 میلیون کاربر کودک و نوجوان را با برنامه نویسی آشنا کرده است.  این بازی که برای بازیکنان چهار سال به بالا طراحی شده است، برای توسعه تفکر انتقادی کودکان ساخته شده است و به صورت غیرمستقیم، آنها را با برنامه نویسی آشنا می‌سازد. Robot Turtles به بچه‌ها اجازه می‌دهد برنامه‌هایی را با کارت‌های بازی بنویسند و می‌توان سطح دشواری آن را افزایش داد تا کودکان مرحله به مرحله مفاهیم اساسی‌تری را بیاموزند. 

همچنین board gameهای دیگر مثل Kids’ First Coding and Robotics Kit هم، ابزار های مناسبی برای یادگیری برنامه نویسی برای این رده سنی می‌باشد.

بیشتر بخوانید: بهترین زبان های برنامه نویسی برای کودکان

ابزارهای کدنویسی برای کودکان 8 تا 12 ساله

این بخش از مقاله به معرفی بهترین ابزارها و منابع یادگیری برنامه نویسی برای کودکان 8 الی 12 ساله می پردازد. این ابزارها شروع نسبتا حرفه‌ای برنامه نویسی را برای کودکان شما به ارمغان می‌آورد.

اسکرچ؛ ابزار قدرتمند بازی سازی و برنامه نویسی کودکان

محدوده سنی پیشنهادی: 8 تا 16
تجربه کدنویسی: لازم ندارد
مهارت‌های آموخته شده: برنامه نویسی، انیمیشن، استدلال سیستماتیک، همکاری
 

اسکرچ که توسط آزمایشگاه رسانه MIT توسعه یافته است، یک زبان برنامه نویسی مناسب برای کودکان و حتی دانشجویان است که در آن بچه‌ها می توانند برنامه بسازند، شخصیت‌های ذهن خود را طراحی کنند و با ابزارهایی که در دسترس دارند آنها را حرکت دهند.

هنگام استفاده از Scratch، بچه‌ها می‌توانند بلوک‌های کدگذاری را به هم بچسبانند و اگر این کار را به درستی انجام داده باشند می‌توانند انیمیشن‌ها و بازی‌های جذابی را طراحی نمایند. این برنامه به گونه‌ای طراحی شده است که تفکر خلاق کودک را تا حد امکان افزایش دهد و کودکان را به کار گروهی تشویق می‌کند.

SpriteBox coding؛ بهترین منبع برای اصول کدنویسی و حل مسئله

محدوده سنی پیشنهادی: 8 سال به بالا
تجربه کدنویسی: لازم ندارد
مهارت‌های آموخته شده: اصول کد نویسی، حل مسئله، پایه جاوا/swift
 

SpriteBox یک بازی ماجراجویی است که بچه‌ها را شیفته خود می‌کند. کودکان به کمک این بازی با حل پازل‌ها با آیکون‌هایی که در دسترس دارند و دستورات مبتنی بر متن، مفاهیم اولیه برنامه نویسی را می‌آموزند. این نرم‌افزار مفاهیم اساسی در برنامه نویسی مثل: حلقه‌ها، شرط‎ها و... را آموزش می‌دهد.

همچنین نرم‌افزار Hopscotch و Osmo Coding Jam که یک board game است هم می‌تواند برای یادگیری برنامه نویسی در این رده سنی بسیار مفید باشد.

بیشتر بخوانید: زبان های برنامه نویسی از لحاظ سطح

ابزارها و منابع آموزشی  برنامه نویسی برای رده سنی 12 تا 16 ساله

 در ادامه به بررسی ابزارها و منابع آموزش برنامه نویسی نوجوانان در بازه سنی 12 تا 16 سال پرداخته می شود. با استفاده از این ابزارها افراد می توانند به صورت کاملا حرفه ای وارد حوزه برنامه نویسی شوند و در آینده از آن درآمدزایی کنند.

Minecraft؛ ابزار قدرتمند برای بهترین شیوه های برنامه نویسی

محدوده سنی پیشنهادی: 7 سال به بالا
تجربه کدنویسی: لازم ندارد
مهارت‌های آموخته شده: برنامه نویسی، بهترین شیوه‌های کدنویسی
 

Minecraft فقط یک بازی ویدیویی نیست. یک تجربه یادگیری است! این برنامه خلاقانه شامل آموزش‌های بی‌شماری است که به بچه‌ها اجازه می‌دهد تجربه خود را در بازی پیاده کنند.

کاربران می‌توانند بازی‌های تعاملی مبتنی بر داستان، سفرهای دریایی، بازی‌های ماجراجویی و خانه‌هایی با طراحی داخلی بسازند. این بازی می‌تواند به کودکان و نوجوانان در یادگیری برنامه نویسی نیز کمک کند.

حتی برای استفاده از این بازی حتما نیاز به اینترنت ندارید و  فرزند شما می‌تواند نسخه آفلاین Minecraft Adventurer را دانلود کند تا در هر‌کجا و هر زمان، برنامه نویسی را شروع کند!

Python؛ بهترین و جامع‌ترین ابزار برنامه نویسی دنیا

محدوده سنی پیشنهادی: 14 به بالا
تجربه کدنویسی: لازم ندارد
مهارت‌های آموخته شده: برنامه نویسی
 

اگر فرزند شما در رده سنی دبیرستان باشد، زبان انگلیسی نسبتا خوبی داشته باشد، تفکر الگوریتمیک داشته باشد و ذهنیت قوی‌تری داشته باشد، حتی می‌تواند برنامه نویسی را با پایتون هم آغاز کند. 

پایتون یک زبان سطح بالا و بسیار نزدیک به زبان محاوره‌ای است. شما وقتی با پایتون برنامه نویسی می‌کنید می‌توانید فرض کنید که در حال صحبت کردن با کامپیوتر هستید. دستورات پایتون ساده و بهترین زبان برای شروع یادگیری می‌باشد.

همچنین ابزارهای دیگری مثل CodeCombat و Swift Playgrounds و (Turing Tumble (Board Game  ابزارهای دیگری هستند که می‌توانند در این رده سنی برای یادگیری برنامه نویسی مفید باشند.

بیشتر بخوانید: بهترین زبان برنامه نویسی برای مهاجرت

سخن پایانی

امروزه بخش قابل توجهی از زندگی ما به صورت آنلاین اتفاق می‌افتد. خوب یا بد، برنامه نویسی تقریباً زیربنای همه جنبه‌های روزمره ماست و البته روز به روز هم، بیشتر در زندگی ما نفوذ خواهد کرد.  

از نظر روانشناسی، ثابت شده است که ذهن کودکان بخاطر کمتر بودن مشغله، آزاد بودن و همینطور زمان آزاد بیشتری که کودکان در اختیار دارند تا بتوانند بیشتر تمرین کنند، آمادگی بیشتری برای یادگیری مفاهیم برنامه نویسی را دارد. پس بهترین زمان برای شروع یادگیری برنامه نویسی در زمان کودکی و نوجوانی می‌باشد. 

هزاران ابزار در دسترس وجود دارد که کودکان به کمک آنها می‌توانند برنامه نویسی را شروع کنند و کم‌کم تکامل بیابند. فقط کافیست کودک را به برنامه نویسی علاقه‌مند سازید. روند علاقه‌مندسازی کودکان با ذهنیت پر جنب‌وجوش و بازیگوش، امری دشوار است اما خانواده‌ها می‌توانند با تشریح آینده‌ در انتظار کودکان، آنها را به این درک برسانند که به سراغ یادگیری برنامه نویسی بروند.  

البته که داشتن یک مربی، که هم برنامه نویسی بداند و هم در حوزه کودکان و نوجوانان فعالیت کند می‌تواند روند یادگیری و علاقه‌مندسازی کودک را سرعت بخشد.  پل استار یک موسسه شتابدهی استعداد کودکان و نوجوانان می‌باشد که در رده‌های سنی مختلف با برنامه آموزشی به‌روز و کامل، به آموزش برنامه نویسی برای کودکان و نوجوانان می‌پردازد.

پیشنهاد می‌کنم که با مشاورین پل استار در ارتباط باشید و در هر جای دنیا که هستید در کلاس‌های آنلاین ما شرکت کنید. کودک شما بعد از تعیین سطح توسط نیروهای متخصص، از مناسب‌ترین آموزش ممکن با بهترین کیفیت در زمینه برنامه نویسی بهره‌مند خواهد شد.